به گزارش سینماپرس، مراسم اختتامیه سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران در حالی برگزار شد که محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی به شدت نسبت به حجم بالای تبلیغات مجموعه میزبان در این مراسم انتقاد کرد.
«ایران‌مال» عنوان مجموعه‌ای تجاری در غرب تهران است که دو سال پیش تلاش کرده بود میزبانی جشنواره فجر را به دست بگیرد اما به دلایلی مسئولان وقت سازمان سینمایی ترجیح دادند از این اتفاق خودداری کنند. شاید پیش‌بینی ایجاد حاشیه برای جشنواره فجر سبب شد دست‌اندرکاران این رویداد آب پاکی را روی دست سرمایه‌دار بریزند و از درآمدی که قرار بود به واسطه میزبانی این مجموعه تجاری به چنگ بیاورند، صرف‌نظر کنند.

اصالت سرمایه در هنر
غلبه نگاه تجاری در هنر بیش از همه از ابتدای آغاز به کار دولت موسوم به تدبیر و امید در زیرمجموعه‌های وزارت ارشاد به ویژه معاونت هنری خود را نشان داد. افزایش تعداد نمایشخانه‌های خصوصی و تئاتر و رشد نگارخانه‌ها و گالری‌های هنری و نیز ظهور پدیده‌ای چون حراج هنر تهران را می‌توان از پیامدهای این نگاه در وزارت ارشاد دولت یازدهم قلمداد کرد. تجاری شدن هنر خود را در سینما در تفوق مضامین تجاری بروز داد و سینمای تجاری آنقدر غلبه پیدا کرد که برخی از آن به عنوان بازگشت به سینمای فیلمفارسی یاد کردند.
حالا و با روی کارآمدن دولت جدید، رئیس سازمان سینمایی وزارت ارشاد در یک مراسم رسمی پشت تریبون قرار گرفته و نسبت به غلبه این نگاه معترض شده است. اظهارات محمد خزاعی را می‌توان شورشی علیه اصالت سرمایه در سینما دانست اما به نظر می‌رسد هنوز زود است که درباره عمق و گستره این مسئله به طور قاطع نظر داد چراکه به طور عادی از میان شعارها و مواضع اعلامی نتیجه دلخواه و تحول ریشه‌ای بروز و ظهور نمی‌یابد و باید صبر کرد دست‌کم دو سال از مدیریت جدید بر عرصه سینما بگذرد تا بتوان در رابطه با نسبت فرهنگ و سرمایه در هنر هفتم نظر داد.

انتقاد به میزبان
رئیس سازمان سینمایی در جریان آیین اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران به‌ صورت ناگهانی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: «از آقای موسوی خواهش می‌کنم مجوز مجزایی برای جشنواره فیلم کوتاه ایران‌مال! بگیرند و یک مجوز برای برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران، خواهش می‌کنم حرمت و صمیمیت جشنواره را حفظ کنند، من امشب حس کردم جشنواره ایران‌مال برگزار می‌شود! این بد است. بچه‌های ما باید سادگی را یاد بگیرند، اینجا مدام فیلم‌های تبلیغاتی ایران‌مال پخش شد، یک مجوز جداگانه برای فیلم کوتاه ایران‌مال بگیرید!»
اظهارات محمدخزاعی درباره ایران‌مال به نوعی به یک نقض غرض بزرگ نیز تبدیل شد تا این غول تجاری بیشتر دیده شود، جالب است برای ضریب گرفتن بیشتر در رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که حرف خزاعی را گوش داده و جشنواره‌ای نیز دست و پا می‌کنند.
در عین حال برخی ناظران نیز از این مواضع استقبال کردند. برای مثال سعید الهی در یک توئیت نوشت: «خروج زودهنگام محمد خزاعی از اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه در اعتراض به اعطای فرصت‌های تبلیغی خلاف عرف جاری به مجموعه ایران‌مال و شخص علی انصاری به عنوان اسپانسر، یعنی واکنش انقلابی یک مدیر به هر گونه ابهام‌آفرینی مالی و بی‌تدبیری در رویدادهای فرهنگی و سینمایی.»
اینکه درد سینمای ایران دقیقاً چیست و آیا مشکل با تزریق پول و سرمایه حل می‌شود، خود محل مناقشه جدی است. خزاعی با اظهاراتش در اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران به نوعی علیه تفوق سرمایه و اصالت به پول شورید و دست‌کم این تلقی را در میان ناظران ایجاد کرد اما از طرف نوعی چینش هیئت مدیره بنیاد سینمایی فارابی که چند روز پیش از سوی او انجام شد، این تلقی را ایجاد می‌کند که اتفاقاً او مشکل و معضل سینما را نبود پول و سرمایه می‌داند. خزاعی چند روز پیش وزرای نفت و صمت و رئیس سازمان برنامه و بودجه و دبیر شورای مناطق آزاد را به عضویت هیئت مدیره فارابی درآورده بود؛ انتصاباتی که وزن اقتصادی هیئت مدیره را سنگین کرده و قوای کارشناسی و افرادی را که مستقیم به سینما و فرهنگ مربوط باشند، تضعیف کرد.
انتقاد خزاعی از نوع مدیریت جشنواره فیلم کوتاه تهران در حالی انجام می‌شود که او اخیراً به طور تلویحی از مدیریت رئیس انجمن سینمای جوان که دبیری جشنواره را نیز بر عهده دارد به نیکی یاد کرده بود.
خزاعی تغییر مدیریتی در انجمن سینمای جوانان ایران را در حد احتمال مطرح کرده و با اشاره به تجارب موفق موسوی در انجمن و جشنواره گفته است: «همین الان چند وزارتخانه به دنبال ایشان هستند، حتی نامه درخواستشان را به من زده‌اند. به عنوان کسی که کار کرده و تجربه کسب کرده، تمایل داریم در کنارمان باشند اما به نظر و خواسته خودشان بستگی دارد.»
به هر حال مسئله مدیریت سینمای ایران نیاز به تحول در نیروی انسانی دارد و این مدیران جدید و تازه‌نفس با افکار نو هستند که می‌توانند سینما را به تغییر رهنمون شوند.

نیاز به مدل انقلابی در سینما
رئیس سازمان سینمایی تأکید کرده که پس از چهار دهه سینمای ایران به نوسازی، بازسازی انقلابی، جوان‌سازی و تحول نیاز دارد؛ «از سال‌های دور به یاد دارم که جشنواره فیلم کوتاه تهران همیشه با جنب و جوش و شور و هیجان خاصی برگزار می‌شده و همچنان هم ادامه دارد. همین شور و حرارت و اعتراض‌ها و مطالبه‌ها باعث می‌شود که جنس این جشنواره متفاوت از سایر جشنواره‌ها باشد. پرسشگری و مطالبه‌گری مسیر را برای پویایی و بالندگی سینما هموارتر می‌کند. اعتقاد دارم اینجا، آینده سینمای ایران رقم می‌خورد و بستر رویش استعدادهای جدید است. پس از چهار دهه سینمای ایران به نوسازی، بازسازی انقلابی، جوان‌سازی و تحول نیاز دارد.»
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: الزامات و مقتضیات جامعه امروز «هنر- صنعت سینما» را دستخوش تغییر کرده است و به موازات این تغییر، باید نسل‌های جدید با ظرفیت، بینش، بصیرت تازه و تجربه‌های نو از راه برسند و با تکیه بر میراث گذشتگان پیشتاز و پیشران جریانات تازه شوند. بدون شک، سینمای جوان خاستگاه جریان‌شناسی و جریان‌سازی نوین سینماست.
خزاعی معتقد است: نیاز است از مدل الگوگیری و مصرف‌گرایی صرف محصولات سینمای جهان فاصله بگیریم و تصویر خودمان را به جهان عرضه کنیم؛ تصویری از زیبایی‌ها، اسطوره‌ها و تاریخ پرفراز و نشیب سرزمینمان. به عنوان مسئول سینمای ایران در دوره جدید به صراحت اعلام می‌کنم برای بازسازی و معماری نوین سینما به حضور شما جوانان فیلمساز متعهد به فرهنگ ایرانی- اسلامی و ظرفیت‌های نوظهور و انقلابی نیاز داریم و در این راستا، از هیچ‌گونه تلاشی برای حمایت و تقویت سینمای انقلابی، سینمای کوتاه خلاق، جسور، کنجکاو، اخلاقمند و خانواده‌گرا دریغ نخواهیم کرد.

* جوان